Fortuna fortes metuit…
O primeiro que recordo cando alguén me obriga a pensar no maio do sesenta e oito, é a roña adherida ao reverso das cartas coas que xogabamos na pensión de Santiago. Co conto de favorecer a recuperación dos que perdían, prolongabámonos en partidas interminables. Xogabamos cunha baralla vellísima, sobada sen paraxe en partidas esgotadoras ou en solitarios absurdos. As cartas estaban marcadas de puro usadas. A roña, agrupada en lunares cotrosos, mouros, sobre os lombos verde musgo dos naipes, constituía un código infalible de sinais. Administrei con prudencia a miña vantaxe e os meus compañeiros de timba nunca desconfiaron da miña boa estrela. Limitabamos a aposta máxima para evitar bancarrotas, pero un botín de corenta ou cincuenta pesos caía con frecuencia. Dous anos levaba eu empantanado en primeiro de Medicina, falto de motivación, indolente. Importábame moi pouco o que puidese ofrecerme a universidade, e os estudantes, aquela confraría de mozos fachendosos e comemundos que pululaban pola cidade, me enfastiaban ata o aburrimento. No entanto, determinados ambientes estudantís si que me interesaban. Ambientes caros, inaccesibles sen cartos. Á pensión levoume Rúa, antigo compañeiro de pre-universitario. Fervoroso comunista, marxista-leninista aínda entón, Rúa andaba encerellado no pecé desde a adolescencia. Cando se decatou da miña chegada a Santiago, logo dos meus errados intentos por independizarme da inestable economía familiar, celebrouno con sincera alegría e buscoume sitio na súa pensión. A patroa, viúva con varios trienios, cincuentona de carnes pretas e ben postas, admitiume sen problemas. As suores repentinas e os abafos frecuentes que a acometían, e unha forma de mirar cálida e nesgada, decidíronme a sometela a unha meticulosa operación de acoso e derribo. O acoso aceptouno sen demasiados melindres; o derribo demorouno ata os límites xustos do desexo reinstaurado polas miñas cativeiras manobras. Pagueille con toda a paciencia de cazador contumaz que logrei reunir. Á fin e ao cabo no envite ía o importe do meu aloxamento.
Rúa confiaba en min e non receaba comentar comigo os lances que o partido lle encomendaba. Case todos eran de tipo propagandístico. Buzonear panfletos por distintas rúas de Compostela, facelos aparecer na facultade, cousas así. Insistía en que se estaba cocendo algo grande.
-É inminente. Algo soado, xa verás-repetía.
Había outros dous estudantes comunistas na pensión que eu non coñecía de antes, e que tamén me aceptaron sen reservas. Eramos catro noitébregos impenitentes agarrados ás fatigadas barallas ou enredados en acaloradas diatribas revolucionarias. A ditadura do proletariado e as purgas de Stalin constituían, como non?, o meu aguillón recorrente. Eles abrazaban unha visión transcendente do materialismo histórico.
Cando apareceu Revilla eu descifrara xa o código que a roña compuxera nas barallas, e esquilmaba sen misericordia os diñeiros dos meus idealistas camaradas. Revilla cursara o pre-universitario con Rúa e comigo. Ao acabalo fixo oposicións a policía secreta -chamábaselles así- e, segundo me dixo, estaba destinado na brigada político-social. Un día abordoume na rúa e levoume a tomar un café no Marineda. Gastaba uns ademáns paternais e ampulosos, vestía roupa impecable e lucía uns enormes lentes escuros que non deixaba de quitar e poñer, xogando con eles mentres agardaba a que as súas palabras fixesen efecto no seu interlocutor, é dicir, en min.
-Os estudantes estádesnos amolando moito; moito-díxome-. Ese grupiño co que ti vives, por exemplo.
Ía replicarlle, sorprendido, pero reprimiume cun xesto enérxico.
-Deixa que che diga un par de cousas. Vanche interesar-recomendoume en ton displicente-. Mira, nós necesitamos información. Toneladas de información. Naturalmente, necesitamos informadores. Ti, por exemplo, es ideal para iso.
-Pero..
-Agarda-reprimiume de novo, facendo bailar os lentes entre os dedos-. Non digas nada aínda. Mira, pode saírche gratis a carreira. Fas Medicina, non? Unha carreira longa e cara. Gratis, oes. A Dirección Xeral de Seguridade págache os gastos en Santiago. A cambio da túa información. Ti vas informando e nós decidiremos o que é importante e o que non. Así de simple.
A súa mirada percorreu medio bar cos lentes postos e o outro medio sen eles.
-¡Ah! E non te preocupes polo noso amigo Rúa. Anda moi extraviado. Vaino pasar mal, moi mal. Quen sabe? Se cadra lle fas un favor.
Aquela noite durmín pouco e mal. Distraín a vixilia urdindo estratexias que franqueasen a ponte levadiza que a patroa non acababa de baixar.
É incrible a velocidade do pensamento. Rememorei todo isto mentres nos facían a foto. Para un suplemento dominical conmemorativo do trixésimo aniversario do maio do sesenta e oito. Nela aparecemos un grupo de políticos locais máis ou menos vixentes. Fixéronnos unha entrevista colectiva sobre aquel glorioso mes que, segundo parece, pariunos a todos. Rúa non sae na fotografía. Como tantos comunistas de boa fe, el queimouse na transición. Na actualidade rexenta unha pequena libraría nalgún sitio.