Ensaio para unha obra de teatro.
por Monón Díaz.
PERSONAXES:
ELA, muller aínda nova.
EL, marido da anterior
PSIQUIATRA
RECEPCIONISTA, marido da Psiquiatra
PACIENTE, home entrado en anos.
A consulta da Psiquiatra. Está dividida en tres espazos, sen ningunha barreira entre eles: recepción, sala de espera e despacho.
Ao comezo, en recepción, o Recepcionista, Ela e El. A Psiquiatra no seu despacho. O Recepcionista consulta de novo o dietario para comprobar a cita de El e Ela. Ela é unha muller aínda nova, atractiva, ben arranxada. Móstrase arredía, contrariada. El, dunha idade similar, viste traxe convencional e luce o que se entende por boa presencia. Parece algo desconcertado, talvez nervioso. Leva un termo metido no seu estoxo de cadros.
El – Temos cita coa doutora para as…
Recepcionista – Xa vexo. Vostedes son os que veñen de…
El – (Precipitado) Si, o doutor Esquerdo falounos da doutora. El mesmo, en persoa xestionounos a cita.
Recepcionista – Correcto, si. A cita é para ela, non si? É vostede quen vén a consulta?
Ela vai responder, pero El anticípase, precipitado.
El – Verá… en realidade… quero dicir, non sei, non se trata tanto dunha consulta como dunha, como llo diría?, dunha orientación. O doutor Esquerdo faloume… falounos…
Recepcionista – Non se preocupe; todo está en orde. Veñan comigo.
Pasan á sala de espera.
Recepcionista – Vostede espere aquí, faga o favor. (A Ela) Pase, a doutora agárdaa.
El – (Precipitado. Nervioso) E eu? Non vou entrar eu? Crin que a doutora nos entrevistaría aos dous xuntos. Despois de todo, o que está ocorrendo aféctanos aos dous.
Recepcionista – A doutora terá unha primeira toma de contacto coa súa dona, para quen se solicitou a consulta. Logo, se o considera oportuno, falará con vostede. Sente por aí ou vaia tomar un café, como prefira. A sesión durará unha hora. (A Ela) Pase, faga o favor.
El quedará con aspecto humillado na sala de espera, co seu termo extraviado entre as mans. O Recepcionista regresa ao seu posto. Ela achégase á mesa da Psiquiatra, que lle tende a man sen levantarse. Saúdanse.
Psiquiatra – Boa tarde. Sente, por favor.
Ela senta moi ergueita, tensa.
Psiquiatra – Para empezar gustaríame recoller algúns datos. Vexamos: o seu nome xa o temos, idade, casada, fillos… ten fillos?
Ela – (Incómoda) Non, non tivemos fillos.
Psiquiatra – Canto tempo leva casada?
Ela – Vai para quince años.
Psiquiatra – Algunha enfermidade ou operación salientables?
Ela – (Marcándoo moito) Non, señora; ningunha. Toda a miña vida fun unha muller moi sa.
Psiquiatra – Está ben, moi ben. (Fítaa abertamente) Dígame, que é o que lle ocorre?
Ela – A min? A min non me ocorre nada.
Psiquiatra – Por que se encontra aquí, entón? Algunha razón haberá para que solicitase esta consulta.
Ela – Eu non solicitei ningunha consulta. Iso debe quedar ben claro. O meu home foi que a solicitou. Empeñouse en que deberiamos visitar un psiquiatra.(Pausa) A ver, en realidade, a idea tampouco non foi súa. Consultou cun amigo, un amigo seu que é médico.
Psiquiatra – O doutor Esquerdo.
Ela – Ese mesmo. Consultoulle o que nos estaba pasando e el aconselloulle que acudísemos a un psiquiatra. Eu non lle vexo ningunha razón.
Psiquiatra – Pero vostede aceptou.
Ela – Algo tíñamos que facer. Ata aí, de acordo. Mais, con perdón da súa cara, doutora, un psiquiatra non pinta nada nesta leria.
Psiquiatra – Para eso estamos aquí, para valorar a situación e ver o que convén facer. Se non ten inconveniente, cónteme o que lles está pasando. Ela – (como se falase consigo mesma) Un psiquiatra. Por favor! Para que? Non ten ningún sentido, vostede mesma o verá.
Psiquiatra – Cónteme o que lle está pasando, faga o favor.
Silencio. Ela móstrase indecisa, insegura.
Ela – O chocolate.
Silencio
Psiquiatra – Si, que é o que pasa co chocolate?
Ela – Desaparece. (Pausa. Mira por primeira vez abertamente á doutora. Míraa con aprehensión) Eu colócoo na lacena, nun estante; tres, catro tabletas, e desaparecen. Desaparece unha, dúas…
Psiquiatra – Por que emprega esa palabra, “desaparece”?
Ela – Porque desaparece! De-sa-pa-re-ce!
Psiquiatra – Non considera máis acaído pensar que alguén o leva ou o come?
Ela – Pois claro! Claro que alguén o come. Por iso desaparece. Pero na casa só estamos o meu home e mais eu. Ninguén máis. (Teimuda) O meu home e mais eu. Ninguén máis. Eu non son quen o come, diso pode estar segura. O meu home tampouco. Polo menos iso é o que di. (Encarándose, desafiante, coa Psiquiatra) Se el non o come nin eu tampouco, daquela o chocolate desaparece. Non lle parece lóxica esta conclusión?
Psiquiatra – Perfectamente lóxica. Pero temos outras conclusións posibles. Por exemplo que un dos dous minta.
Ela – (Incrédula, case indignada) Que un dos dous minta? (Pausa) Pero, por que? Por que teríamos que mentir? Que loucura! Comer chocolate non é ningún crime tan horrendo que se teña que ocultar.
Psiquiatra – Pode mentirse inconscientemente.
Ela míraa incrédula, agora sen indignación.
Ela – Insinúa que un de nós os dous podería estar comendo o chocolate sen decatarse? como se estivese somnámbulo o algo así? É iso o que me está suxerindo?
Psiquiatra – Non sería nada extraordinario.
Silencio. Ela continúa coa súa mirada incrédula.
Ela – E as envolturas? As envolturas terían que aparecer nalgures, digo eu. As tabletas volatilízanse. Nin a máis mínima pegada queda delas!
Psiquiatra – Está ben, non o ve? Xa temos unha razón que xustifique esta consulta. Temos un feito estraño que a perturba e sobre o que podemos reflexionar. Que lle parece?
Ela – Vostede cre que eu estou tola.
Psiquiatra – Nada diso! De ningunha maneira. Soamente formulei unha proposta: que reflexionemos sobre algo, digamos, fóra do normal. Foi o único que fixen. Detectamos un problema, un problema que a vostede a perturba e que, polo que vexo, tamén perturba as súas relacións de parella.
Ela – Ao meu home tamén o perturba este… problema. Non son eu a única perturbada. Psiquiatra – Agora falamos de vostede. O que aconteza ou deixe de acontecer co chocolate, sexa o que sexa, non debera interferir polo momento. Xa se aclarará. Vostede padece unha alteración seria, tan seria como para tomala en consideración. Centrémonos niso. Todo o demais virá rodado.
O Paciente accede á recepción. Trátase dun home entrado en anos, de aspecto moi apracible e cordial.
Recepcionista – Boa tarde, como o imos levando?
Paciente – Boa tarde. Phsst! Así vamos indo.
Recepcionista – Moi ben. Acomódese por aí. Non creo que teña que agardar moito.
O Paciente accede á sala de espera onde permanece El. Intercambian saúdos rutineiros e cada un volve ao seu. EL continuará impaciente e contrariado, e inquieto. Senta, érguese, colle unha revista, déixaa… O Paciente obsérvao con curiosidade fuxidía, elixe unha revista e enfráscase nela.
Ela – Medicación? Está a falar de medicación? Por que teño que medicarme?
Psiquiatra – Calquera problema enfróntase mellor desde o acougo, desde a serenidade. Convén que vostede estea relaxada para enfrontar os feitos que agora mesmo desestabilizan a súa vida. Falamos dun tratamento moi suave, o xusto para que vostede permaneza o máis tranquila posible.
Ela – A ver se o comprendín ben. Alguén está levando o meu chocolate da miña lacena, e eu teño que poñerme a tratamento? Veña, ho! Iso non ten ningún sentido!
Psiquiatra – Se cadra non, se cadra agora non sexamos capaces de atoparlle ningún sentido. Estamos aquí xustamente para atopalo. Os medicamentos poden axudar.
El – (Ao Paciente) Perdoe, non quixera molestalo; está vostede aí tan tranquilo…
Paciente – (Pousando a revista sobre as coxas) Non se preocupe, non me molesta.
El – É que… non sei… como llo diría?… Estou un pouco desconcertado.
Paciente – É a primeira vez que visita un psiquiatra?
El – Sí… non… a miña muller, ela é a que vén. Está agora aí dentro coa doutora.
Paciente – Comprendo que se preocupe pola súa muller, é natural. Se lle serve de algo, eu levo xa unhas cantas sesións coa doutora e vaime moi ben.
El – Por favor, non me malinterprete! (Pausa) Pero, non sei, como podo dicirllo sen…?, hai certas cousas que non encaixan. Repito que non quixera molestalo. Vostede estaba aí tan tranquilo e, ademais, asegura que lle vai ben. Nada máis afastado do meu ánimo que sementar dúbidas ou malentendidos.
Paciente – Non se preocupe. Cada un fala da feira como lle foi nela. A min vaime ben, pero se vostede ten dúbidas…
El – (Botando man o termo e desenroscando o tapón que tamén serve de vaso) Apetécelle un café?
Paciente – (Sorprendido e divertido) Non me diga que vai polo mundo cun termo cheo de café. Outra cousa non haberá, pero nesta bendita cidade o que sobran son cafetarías.
El – (Algo corrido, con risa nerviosa) Non podo evitalo. Se non hai outro remedio, tomo un café onde sexa, claro, faltaría máis; pero non me gusta, non consigo que me guste, non encontro ningún como o da casa. Como o da casa, ningún. Colombia, torrado natural e, ademais, o xeito de facelo, os tempos, o repouso… Xa me entende. Unha manía, seino, recoñézoo. Eu vou tomar un café. (Consulta o reloxo) A esta hora sempre tomo un. (Bota café no tapón) De verdade que non quere? Se lle é por reparo, beba vostede primeiro.
Paciente – Moitas grazas, pero agora non.
El – Comprendo que lle pareza raro. A miña muller di que non son máis ca un maniático e seguro que leva razón… Non podo remedialo.
Paciente – Todos temos as nosas manías. É normal.
El bebe con certo aire de vergoña. Observa os restos no tapón, apúraos e volve enroscalo e meter o termo no estoxo.
Paciente – Antes dixo que se sentía desconcertado, que algunhas cousas no lle encaixaban.
El – Dixen, por certo, si. Se cadra non é máis ca outra das miñas manías. Dou demasiadas voltas ás cousas. Teño os miolos sempre fumegando.
Paciente – Analizar as situacións que nos afectan non parece ningunha babecada.
El – Non, por suposto, non; pero darlle tantas voltas ás cousas…
Paciente – Por que non me di o que lle preocupa? Ao mellor podo axudalo. Non esqueza que levo bastante tempo acudindo á consulta da doutora. Sonlle todo un veterano! Ademais, disimule, pero intúo que iso xustamente é o que desexa facer, contarme as súas preocupacións.
El – A ver, máis que dunha preocupación se trata dunha impresión, dunha mala impresión. Entro aquí, na consulta dunha muller psiquiatra, e bato con que o recepcionista é un home. Francamente, non me gustou. Desagradoume.
Paciente – É o seu home.
El – Que?
Paciente – O seu home. O recepcionista é o marido da doutora.
El – Que me di?! O seu marido! E teno aí, facéndolle de porteiro? Xesús!
Paciente – Tamén el é psiquiatra. E teño entendido que moi bo. É estranxeiro, notaríalle o acento.
El – (Abraiado) Manda chover na Havana! (Pausa) O acento? Non, non apreciei nada. Viña moi nervioso. Esta decisión de que a miña muller visite un psiquiatra… todo o que está ocorrendo… Buf! Estoulle confuso, pode crerme.
Paciente – Créollo, pero así son as cousas. (Pausa) Pois si, tamén el é psiquiatra. Non pode exercer. É estranxeiro e aínda non validou os seus títulos. Pero é moi bo. A propia doutora foi quen mo dixo. Aínda máis, díxome que, en certo modo, forman equipo, que algúns casos os estudan xuntos.
El – Non sei que dicir, de veras. Deixoume vostede… (Pausa. El permanece pensativo durante uns segundos). Tampouco me gustou que non me deixasen entrar na consulta coa miña muller.
Paciente – Fale coa doutora. Expréselle as súas dúbidas, as súas preocupacións. Seguro que ela o atende cumpridamente. É moi amable.
Recepcionista – (A El) Non estea preocupado, fágame caso; todo vai coma ten que ir. Se nalgún momento do proceso a doutora entendese conveniente falar con vostede ou, incluso, levar a cabo esa consulta conxunta que vostede desexa, ela farao, non o dubide, farao.
El – Nós… eu viña convencido de que entrariamos os dous xuntos. Deixeillo ben claro ao meu amigo, o doutor Esquerdo: queremos unha orientación sobre o que está pasando, non era tanto…
Recepcionista – Fágame caso, todo vai como ten que ir.
El – Se eu non digo que non, pero, a verdade, non me gusta que fale con ela a soas. Sego pensando que, antes de iniciar nada, deberiamos expoñer cada un de nós o noso punto de vista. Agora a miña muller está aí soa falando cunha psiquiatra… quen sabe as cousas que pode estar dicindo! Sobre nós, sobre a nosas relacións. É a nosa intimidade, non comprende?
Recepcionista – Comprendo perfectamente e leva vostede razón. É máis que probable que a súa dona fale coa doutora de cousas íntimas, da súa propia intimidade e da intimidade de vostedes dous. Por descontado que o estará facendo. Non debe ver nada raro niso. É o que se espera que ocorra nunha psicoterapia.
El – Pois, que quere que lle diga?, xustamente iso é o que me amola. Eu debería estar presente, non lle parece? Que sei eu o que a miña muller pode andar a dicir! E a doutora non dispón de ningunha fórmula de corroboralo se non escoita outra versión, a miña versión.
Recepcionista – Comprendo os seus escrúpulos, pero créame que están fóra de lugar. Primeiro, porque a doutora está afeita a toda clase de confidencias que, en realidade, ela non contempla como tales. A doutora non se vai asombrar por nada do que a súa dona poda revelarlle nin o tomará como unha confidencia, insisto. A doutora o único que precisa é ir acumulando feitos, razóns para entender que é o que lle ocorre aos seus pacientes. Ela posúe un saber, un saber adquirido a través dos seus estudos, da súa especialización, da práctica da súa profesión, e dunha posta ao día continuada. Os pacientes, neste caso a súa dona, posúen pola súa banda outro saber do que, en ocasións, nin sequera son conscientes. A psicoterapia o único que pretende é poñer en relación ambos os dous saberes e chegar a unha conclusión. Nada máis. En canto á segunda cousa pola que vostede debe tranquilizarse… A doutora está obrigada polo segredo profesional. Igual ca un confesor, por dicilo dunha maneira gráfica.
El – De acordo, de acordo. (Pausa. El permanece en suspenso, rumiando todo o que escoitou) Teño entendido que vostedes dous, a doutora e mais vostede, analizan xuntos os casos que ela atende. Ese segredo profesional non semella moi ríxido.
Recepcionista – Está vostede moi alterado e non ten por que, fágame caso. Permita que lle explique unha cousa. Certo que estudamos xuntos algún dos casos que a miña muller, a doutora, atende. Iso non cambia nada no tocante ao segredo profesional. Eu tamén son psiquiatra. Tamén eu estou obrigado polo segredo profesional. Ademais, a doutora non consulta comigo ningún dos seus casos sin a autorización do interesado.
El – Está ben, está ben. Tampouco non é iso o que máis me amola. Tratábase dunha orientación, dunha valoración do que nos está pasando. Non creo que fose necesario espir as nosas almas por mor do que, talvez, non sexa máis ca unha parvada.
Recepcionista – Acougue, fágame caso. Deixe que unha profesional faga o seu traballo. Se todo resultase unha parvada, mellor que mellor! A doutora non tardaría en detectalo. Os seus temores son infundados, fágame caso.
Ela amosa xa un claro deterioro físico unido a un patente desleixo no vestir.
Ela – Están xogando comigo.
Psiquiatra – Quen? Quen cre que xoga con vostede?
Ela – O meu home e… vostede, doutora. Vostedes dous están xogando comigo.
Psiquiatra – Podo asegurarlle que me limito á máis estrita actuación profesional. O meu único propósito é axudala.
Ela – Axudarme! Mire de que me serviu a súa axuda. Converteume nunha enferma, nunha desequilibrada.
Psiquiatra – Non debe esquecer que existe unha perturbación que a prexudica gravemente. Prexudícaa a vostede e ás relacións con seu marido.
Ela – O meu marido… Existe un feito, claro que si, existe un feito que nos atinxe aos dous por igual. Non só a min. Levo insistindo neste punto desde que sentei nesta cadeira por primeira vez. Que dereito tiñan vostedes para volvelo só contra min?
Psiquiatra – Non se trata de…
Ela – Que dereito ten ningún de vostedes dous para negar sistematicamente a verdade?
Psiquiatra – (Mostrándose interesada) Interésalle falar da verdade?
Ela – E por que non? Acaso pensa que lle teño medo?
Psiquiatra – De que verdade desexa falar?
Ela – De que verdade vai ser? Da que nos leva toleando aquí desde non sei canto tempo.
Psiquiatra – De acordo. E, para vostede, cal é a súa verdade?
Ela – Que lle dixen? Xogan comigo. Pese á imparcialidade que debera supoñerse nunha psicoterapia, vostede toma partido. A cuestión non estriba na miña verdade, doutora, senón sinxelamente na verdade, nunha, nunha verdade concreta.
Psiquiatra – De acordo, vaiamos por ese camiño, se é iso o que vostede quere. Unha elucubración sobre a verdade, vexamos ata onde nos leva.
Ela – Non lle teño ningún interese en elucubrar sobre a verdade, doutora. Pretendo que nos limitemos aos feitos. Eu son unha muller normal. Na miña vida xamais houbo ningún problema salientable. Se agora me vexo retida nesta leria de psicoterapias e medicacións, débollo unicamente á miña boa fe. O meu home considerou conveniente chegar ata aquí e eu aceptei. De boa fe, insisto, aínda que con todo o escepticismo do mundo. Na casa estamos só nós os dous. O chocolate desaparece. Non son eu quen o leva nin quen o come; el asegura que tampouco. Admitamos que, efectivamente, as cousas son así. De acordo, encontrámonos perante unha situación complicada. Pero, por que a volven só contra min?
Psiquiatra – Pensa que o seu marido conspira contra vostede?
Ela – (Como se non oíra) Por que rexeitan unha e outra vez a veracidade da miña afirmación en vez de aceptala e desde esa aceptación enfrontamos o asunto?
Psiquiatra – Ninguén rexeita as súas afirmacións. Simplemente constatamos contradicións.
Ela – Contradicións! Son miñas as contradicións? Quen decidiu iso? Son eu! Son eu quen padezo algunha sorte de alteración nerviosa; son eu quen teño os meus sentidos alterados; son eu quen sufro algunha caste de paranoia ou de esquizofrenia ou de…, son eu quen invento a constante desaparición do chocolate do estante da miña lacena. (Pausa) Por que habería de facer cousa semellante? Eu levábame ben co meu home, que necesidade tiña de inventar historias absurdas para atraer a súa atención, para obrigalo a estar pendente de min? Todo ía ben entre nós. Non había receos. As nosas vidas transcorrían sen problemas, con honradez nas relacións e con sinceridade. Sobre todo con sinceridade. Confiabamos o un no outro. Polo menos era o que parecía. (Pausa) A verdade! Que sei eu o que é a verdade! Nin falta que me fai sabelo! O que si sei, de certo, de certo, é que non son eu quen come o chocolate e que o chocolate desaparece. Ninguén ten dereito a tacharme de maniática ou de algo moito peor.
El – Eu tampouco non o como e na casa só estamos nós os dous. A túa negativa acúsame directamente a min. Que querías? Que seguísemos cada un aferrado á súa verdade, acusándonos mutuamente sen palabras? Así non chegariamos a ningunha parte. Facíase necesario desbloquear este absurdo paroxismo.
Ela – Converténdome nunha tola mentireira?
El – O único que che pedín foi colaboración; colaboración para saírmos da trampa na que estabamos presos.
Ela – Eu non che son parva, querido. Non serei tan estudada coma ti, pero algo alcanzo. Na miña vida sentín a necesidade de formularme que é a verdade. Iso é algo que normalmente nos vén dado. Onde viches ti que a xente ande dun lado para outro formulándose que é a verdade? Podes estar seguro de que eu non andaba por aí ou formulándolle aos demais cuestións tan filosóficas. (Pausa) Non me gustan os dogmas. Iso si podo dicilo. Arrepíanme. Verdades bloqueadas e pechadas. Inamovibles. Mais a verdade e o dogma non teñen nada que ver. Nada. Hai verdades, claro que as hai, verdades grandes e poderosas, tan grandes e poderosas como as que puidese encerrar calquera dogma. Verdades incrustadas nas cousas máis simples. Feitos rotundos, indiscutibles, refractarios a calquera interpretación que os desvirtúe. O tren partiu ás once e dez. Punto, non hai máis. Onte deiteime ás doce. Punto, acabou o conto. Hoxe comín polo con patacas. Verdades. Feitos certos, irrefutables.
El – (Que a mirou cunha mestura de anoxo e pena mentres falaba) Que pasaría se un dos dous confudise o polo con coello, poñamos por caso, ou crese ver as once e cuarto no reloxo no canto das once e dez?
Ela – E que había pasar? Nada, non tería que pasar nada. Seguro que atoparíamos o modo de demostrar que o polo era polo e que as once e dez as once e dez. Sempre existe o modo de solucionar unha dúbida; unha dúbida que non sexa maliciosa, naturalmente. Ademais, podemos ceder. Diante da dúbida, podemos ceder. Que perdemos con concederlle a razón ao outro nas cousas correntes? (Pausa) Xureiche unha e mil veces que non son eu quen fai desaparecer o chocolate. Que máis precisas? Por que te negas a aceptar a miña verdade?
El levántase, dá un par de pasos sen intención, frega as mans contra o pantalón, volve lixeiramente a cabeza.
El – Por dous motivos. Porque a túa teimosa negativa acúsame directamente a min, (enfróntaa de novo, con resolución agora) e porque a túa insoportable obstinación ponme medo.
A terceira transformación consumouse. Ela non é máis ca un vago recordo da muller que era ao principio. Engordou, envelleceu e un aire de torpe desleixo envólvea.
Ela – Teño que seguir tomando todas estas pastillas? (Deixou sobre a mesa varias caixas de medicamentos) Desfanme a vida!
Psiquiatra – Podemos revisar o tratamento. Non obstante, na nosa última entrevista vostede recoñeceu que se encontraba moi alterada.
Ela – Madia leva! Claro que estaba alterada! Aínda o estou! Como pretende que non o estea?
Psiquiatra – A primavera entrou xa de cheo. Non parece o mellor momento para xogar coa medicación.
Ela – A primavera? De que primavera fala, doutora? Onde está esa primavera? A min roubástesma!
El – Non te esforzas, non pos nada da túa parte. Nada! Isto empeza a resultar insoportable.
Ela – E ti? Que é o que pos ti da túa parte? Esgazáches a miña vida!
El – Por favor, non veñas outra vez coa mesma leria! Por que te negas a recoñecer o evidente?
Ela – O evidente? Que é o evidente? Que estou tola? É iso o evidente?
El – De verdade; xúrocho: non podo máis.
Ela – Vai resultar que a vítima es ti.
El – Santo Deus! Rógoche…
Ela – Rogas? Agora ves con esas? E os meus rogos? Onde foron parar os meus rogos? Tan difícil resultaba crerme? Conseguiches facerme dubidar de min mesma, da miña cordura, da miña coherencia. Separáchesme da miña propia conciencia. E iso o fixeches ti, soamente ti. Canto tempo levamos afundidos neste noxento pozo sen fondo? Eu non deixei de mercar chocolate, non deixei de colocalo no mesmo estante da mesma lacena, e non deixei de comprobar como o chocolate desaparece. Por que non acreditas en min en lugar de decidir que estou tola e mandarme a un psiquiatra?
El – Esta situación resulta insufrible. Como podes culparme a min das túas paranoias? Eu non fixen máis que o correcto: consultei con expertos e seguín as súas recomendacións.
Ela – Expertos! Olla ben para min, olla no que me convertestes ti e mais os teus expertos! Eu non era así, nunca fun así. Que é o que somos, eh, queres dicirmo? Direiche o que somos: dous estraños, dous estraños receosos o un do outro, desencantados, practicamente sen relación. Di, canto tempo hai que non temos sexo?
El – Sexo? Canto tempo hai que non existe nada entre nós! Nada de nada! Só reproches.
Míranse longamente. Por fin El sae.
Ela – Perdoe, doutora, pero non penso calar! Perdín a conta do tempo que levo vindo entrevistarme con vostede unha vez á semana. De que me serviu? Pode vostede explicarmo? Direillo eu: un tormento. Un tormento demencial, unha loucura! Lamento dicirlle, doutora, que a día de hoxe todo está moito peor que cando iniciamos este maldito xogo infernal.
Psiquiatra – Estes procesos son inevitablemente longos.
Ela – É vostede… non sei… un bloco de mármore! Todo o que eu lle digo rebota contra a súa impasibilidade. Resulta irritante.
Silencio
Veño aquí semana tras semana. Sento fronte a vostede e póñome a falar. Falo e falo. Vostede escoita sen acenar case; escoita e toma notas. De cando en vez devolve a pelota, introduce unha cuña na miña parolada, unha cuña fría, calculada, distante… Habilmente logra descolocarme. Obrígame unha e outra vez a reconstruílo todo! Mantenme pechada nun labirinto, un labirinto inacabable, sen fin, cada vez máis revirado, máis ramificado, máis atafegante. Na miña vida non había ningunha complicación. Nin na miña mente tampouco.
Psiquiatra – De verdade pensa que ese labirinto do que fala creeino eu para vostede? Por que non considera a posibilidade de que levase moito tempo dentro dese labirinto sen decatarse ata agora?
Ela – Eu vivía tranquila, sen ningunha preocupación. O meu home e mais eu formabamos unha boa parella, levábamonos ben, estabamos cheos de ilusións cara ao futuro. Agora nada diso queda. De que me serviron vostede e a súa condenada terapia?
Psiquiatra – Cúlpame a min e á miña maneira de enfocar o seu caso da situación na que se encontra?
Ela – Doutora… Un incidente mínimo, a desaparición dunhas tabletas de chocolate, e mire a onde chegamos. A min esnaquizoume. Que é o que queda daquilo que fun? Nada, non queda nada.
Psiquiatra – Debo facer unha puntualización, unha puntualización necesaria: nin un só dos problemas que vostede foi expoñendo ao longo de todo este proceso, formuleino eu. Todo o que a vostede a perturba, declarouno vostede mesma. Así debe ser, por outra parte. So cando saibamos que é o que a perturba e por que, só entón, poderemos intentar solucionalo. E niso estamos.
Ela – Pero, era imprescindible que removese nos meus adentros todo o lixo que había dentro de min? Quen pode saír indemne dunha autoanálise exhaustiva, minuciosa, desapiadada, case? Quen? Mentres, o tema que nos trouxo aquí mantense intacto, constante e inmutable; non mudou absolutamente en nada. O chocolate continúa desaparecendo. (Pausa) Pero, a estas alturas, que importancia pode ter xa? A miña vida murchouse coma unha planta sen auga. As súas pastillas e o seu continuo remexer nos meus sangumiños… olle no que me converteron!
Psiquiatra – Sexa sincera, está realmente convencida de que non necesitaba axuda cando acudiu a min nin de que non a precisa agora?
Ela – Axuda? Para que? Que son eu senón un puro despoxo? O meu home… o meu home deixoume, marchou. O mellor será que marche eu tamén.
Ela sae. A Psiquiatra obsérvaa marchar con acenos de preocupada desaprobación.
EL accede a recepción. O Recepcionista sáelle ao paso.
Recepcionista – Bon día, señor. Pase, faga o favor. A doutora agarda.
EL, moi abatido, avanza ata a consulta, observado intensamente polo Recepcionista. A Psiquiatra rodea a mesa para recibilo de pé. Saúdanse en silencio, como dándose as condolencias.
El – Que fixemos, doutora? Por Deus bendito, dígame, que é o que fixemos?
Psiquiatra – Desgraciadamente, nin é a primeira vez nin ha ser a última na que asistamos a este tipo de desenlace.
El – Suicidouse! Inxeriu todas as pastillas que tiña na casa. Coitada! Ata que grao de desesperación a levamos? Canto debeu sufrir! E nós sen decatarnos. Deixámola soa, completamente soa.
Psiquiatra – Non diga iso, non sexa inxusto consigo mesmo. Prestámoslle toda a nosa atención, fixemos todo canto estivo nas nosas mans para sacala do horrible marasmo no que caera. Por desgracia, o ocorrido coa súa dona non deixa de ser un desenlace bastante habitual neste tipo de situacións.
El – Vostede non entendeu nada. Matámola. Nós os dous. Si, si, nós os dous. Matámola.
Psiquiatra – Tranquilícese. O sentimento de culpa é o peor que pode alimentar.
El – Polo amor de Deus, doutora… (Óllaa con ira e consternación) É que non o comprende? Ela sempre dixo a verdade. Nunca mentiu. Nunca sufriu alucinacións. Dicía a verdade. Sempre. Era certo que o chocolate desaparecía. Un neno, un cativo que vive na casa do lado era quen levaba o chocolate. Encontrou a maneira de coarse na nosa lacena a través dun ventano que daba a un patio de luces e collía o chocolate. Así de sinxelo. Un xogo para el. Unha pillabaneiría, cousa de nenos. Unha travesura infantil! Eu mesmo o sorprendín despois de que todo pasara. E agora que? De que serviu toda a súa ciencia, doutora? E, o que aínda é peor, onde estaba eu, onde estaba o meu amor, a miña comprensión, a miña confianza? Debíallo. (Pausa) Non teña dúbidas. Fomos nós, nós os dous, doutora, quen a matamos.
Escurécese o escenario. Ela entra polo fondo iluminada por unha luz nebulosa, fosforescente, e avanza ata o proscenio. O resto dos personaxes entran tamén, todos iluminados por unha luz igual, un tras outro, mentres Ela recita o seu monólogo.
Ela – Ninguén volveu nunca do alén; ninguén volveu nunca dicirnos como é aquilo. É o que adoita dicirse. Un topicazo. Ninguén volveu nunca contar a verdade do acontecido, explicar o que realmente pasou. Ninguén. Nunca. En ningún caso, sexan cales sexan os feitos, grandes ou pequenos, salientables ou indiferentes. Por moito que deixasen de si mesmos, por ampla que chegue a ser a súa memoria, por doce que perdure a súa lembranza, os que se van, vanse de todo. Levan canda eles todo o que foron e todo canto puidesen chegar a ser. Xamais unha persoa puido entrar na auténtica intimidade de outra. Sexa cal sexa o grao de apertura ou de sinceridade, sempre quedarán recantos escuros, inaccesibles, secretos. Voluntariamente secretos ou inconscientemente secretos, tanto ten. E perpetúanse hipóteses tantas veces disparatadas, outras distorsionadas, outras absolutamente falsas, interesadamente falsas, e, moitas, claro está, limpas, cheas de boa fe. Mais ningunha conseguirá abrir ningún dos recantos secretos da mente do que se foi. (Pausa) Ninguén, nunca, logrará establecer a verdade definitiva do meu suicidio. Non vos fagades ilusións. Eu volvín, é certo, pero só para lembrarvos que nunca poderei volver en realidade, nin xamais poderei clarexar a verdade última do meu suicidio, nin en que forma interviron nel o meu home ou a doutora. NON, TAMPOUCO EU VOLVEREI.
As luces oscilan uns intres. O escenario queda de pronto en completa escuridade.
Begonte, 20 de outubro de 2016